Manastir Sv. Jovana Vladimira Elbasan
Manastir Sv. Jovana Vladimira, Elbasan, Albanija
Važno mjesto u širenju kulta Sv. Vladimira je Manastir Sv. Jovana Vladimira (Shën Gjon Vladimirit) u Elbasanu.
Izuzetno je važno istaći da se u spisima i dokumentima iz doba popa Dukljanina javlja Vladimir, kao jedino ime za sveca.
Svečeve su moći pohranjene u Manastiru Svetog Jovana u Elbasanu. Crkva elbasanskoga manastira je porušena u zemljotresu i albanski plemić Karlo Thopia ga je 1381. godine obnovio. Od toga razdoblja Sv. Vladimir se spominje i kao Sv. Jovan Vladimir (Jovan = hrv. Ivan), iako se nikad tako nije zvao. Valjda po narodnom mitološkom spajanju imena i sličnosti smrti, jer su Sv. Jovanu/Ivanu Krstitelju i Sv. Vladimiru odrubljene glave.
Ime “Jovana Vladimira se prvi put pojavljuje u natpisima iznad vrata crkve koju je obnovio 1381. godine Karlo Topija.”
Do spajanja imena dva sveca – Jovana/Ivana/ i Vladimira došlo je, kako se vidi iz natpisa, kada je albanski velikaš K. Topija obnovio porušeni pravoslavni manastir svetog Jovana/Šin-Đon i u njega smjestio mošti svetog Vladimira. Malo je poznata činjenica da su u manastiru, đe i danas počiva sveti Vladimir, ktitorski zapisi na tri jezika – slovenskom, grčkom i latinskom. Međutim, pojedini istoričari smatraju da je postojala još jedna okolnost koja je uticala na spajanje imena svetaca. Na dodavanje prefiksa imenu sv. Vladimiru uticala je mitologija, na taj način, što je u narodnoj svijesti došlo do poređenja mučeničke smrti sv. Vladimira i sv. Ivana/Jovana Krstitelja.
Mošti Sv. Vladimira su do 1995. godine čuvane u crkvi u Elbasanu, a od tada u Sabornoj crkvi u Tirani, đe je sjedište autokefalne Albanske pravoslavne crkve, pa u Muzeju u Tirani.
Ćivot Sv. Vladimira
Ćivot Sv. Vladimira čuva se u muzeju u Tirani, a svakog 4. juna na dan Sv. Vladimira prenosi se u manastir u Elbasanu.
Po želji Karla Topije, patron manastirskom kompleksu postaje Sveti Jovan Vladimir, o čemu svjedoče natpisi na tom zdanju – na grčkom, staroslovenskom i latinskom jeziku; slično vjekovnoj trokonfesionalnoj litiji na Rumiji, svake godine 22. maja (4. juna) ćivot Svetog (Jovana) Vladimira iznosi se pred manastirsku crkvu, đe na poklonjenje dolaze hodočanici ne samo iz Elbasana, nego iz mnogih balkanskih sredina – pravoslavni, katolici i muslimani.
Muzej u Tirani, Fragmenti natpisa na manastiru Sv. Jovana Vladimira u Šin Đonu, Elbasan
Sva tri natpisa su gotovo identične sadržine, s tim što je grčki natpis najveći i u prevodu znači: „Ovu je crkvu do temelja razorio zemljotres u vrijeme, kada je je vladao cijelom albanskom zemljom uzvišeni Karlo Topija, krvni rođak kralja Francuske. Ponukan svojom vjerom i svojim žarkim srcem on je ovaj hram Sv. Ivana Vladimira čudotvorca ponovo sazidao i uspostavio ga od temelja do kraja. Od rođenja Kristova do gradnje ovog hrama ima 1380 godina; od stvorenja svijeta do gradnje ovog hrama ima 6890 godina, 22. godine njegovog vladanja; indikcija sunčanog kruga 10, mjesečnih krugova 14, sati 14 ovaj je građen, znatne visine, baš kao što je zapisano.“